Biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động dạy học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh tại Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh - Đại học Huế

Trong xu thế hòa bình, hợp tác, hội nhập phát triển hiện nay, tình hình thế giới và khu vực vẫn tiềm ẩn những nhân tố gây mất ổn định rất khó lường như: chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, xung đột sắc tộc tôn giáo, hoạt động can thiệp lật đổ, khủng bố... đe doạ an ninh nhiều quốc gia. Kinh tế thế giới và khu vực có dấu hiệu phục hồi phục hồi nhưng tăng trưởng và phát triển chưa ổn định; thiên tai, dịch bệnh gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản cho nhiều quốc gia. Đối với Việt Nam, các thế lực thù địch tiếp tục cấu kết với bọn phản động trong và ngoài nước tăng cường chống phá bằng thực hiện chiến lược "Diễn biến hòa bình", âm mưu bạo loạn lật đổ với những thủ đoạn mới hết sức thâm độc, nguy hiểm. Kẻ thù sử dụng nhiều hình thức khác nhau về lực lượng, các biện pháp, thủ đoạn kinh tế, chính trị, tư tưởng, văn hóa, xã hội, đối ngoại, an ninh…Đại hội đảng lần thứ XIII của Đảng xác định rõ: “Thực hiện tốt công tác giáo dục quốc phòng, an ninh, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, hành động của toàn dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, củng cố quốc phòng, an ninh. Khai thác mọi nguồn lực, tiềm năng, thế mạnh để xây dựng tiềm lực quốc phòng, an ninh gắn với phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội” là nhiệm vụ có tính chiến lược, thường xuyên, lâu dài, là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và của cả hệ thống chính trị.

Mục tiêu (giáo dục quốc phòng và an ninh) GDQP&AN được đề cập đến trong Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh năm 2013 nêu rõ: “Giáo dục cho công dân về kiến thức quốc phòng và an ninh để phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống dựng nước và giữ nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, nâng cao ý thức, trách nhiệm, tự giác thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và an ninh, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, GDQP&AN cho học sinh, sinh viên (SV) còn có những điều cần quan tâm giải quyết.

Những kết quả đạt được: Ý thức rõ về tầm quan trọng của công tác GDQP&AN trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, những năm qua, Đảng ủy và Ban Giám đốc Trung tâm đã quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về công tác GDQP&AN và đã quyết tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc, triệt để. Tính từ năm 2015 – 2020, Trung tâm đã hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy được 48 khóa học với 45.597 SV, nhìn chung kết quả tương đối tốt, chất lượng các trường trên 97.5% đạt yêu cầu. Tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đối tượng 4 là cán bộ, viên chức, đảng viên, lao động của Đại học Huế được 08 lớp với hơn 850 đối tượng. Bên cạnh đó, Trung tâm đã chủ động khắc phục những khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị, sự thiếu hụt về đội ngũ giảng viên nên chất lượng GDQP&AN của Trung tâm luôn đảm bảo tốt mục tiêu đề ra.

Biện pháp thực hiện: Công tác GDQP&AN đã được Đảng ủy, Ban Giám đốc Trung tâm quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc, toàn diện và đạt được những kết quả quan trọng. Để nâng cao hoạt động dạy học môn học GDQP&AN tại Trung tâm cần thực hiện đồng bộ các biện pháp sau:

Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc và phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị của đơn vị trong việc triển khai thực hiện công tác GDQP&AN. Trước hết, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của học sinh, SV về tầm quan trọng của công tác GDQP&AN trong tình hình hiện nay, tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác GDQP&AN như Thông tư số 172/2020/TT-BQP, ngày 30/12/2020 của Bộ Quốc phòng về chương trình khung bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh; Thông tư số 05/2020/TT-BGDĐT, ngày 18/3/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về Chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường trung cấp sư phạm, cao đẳng sư phạm và cơ sở giáo dục đại học. Quá trình tổ chức thực hiện, lấy kết quả công tác là một tiêu chí để đánh giá năng lực lãnh đạo, quản lý theo Nghị định 90/2020/NĐ-CP ngày 13/8/2020 về đánh giá, xếp loại chất lượng cán bộ, công chức, viên chức.

Thứ hai, tăng cường vai trò tham mưu, thực hiện hoạt động chuyên môn của Khoa Chính trị, Khoa Quân sự và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ Bộ môn GDQP&AN. Trong những năm qua, các tổ bộ môn GDQP&AN đã khẳng định được vị trí, vai trò, góp phần quan trọng vào thực hiện công tác GDQP&AN ở Trung tâm. Đảng ủy, Ban Giám đốc chú trọng tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động mà trực tiếp là Ban chủ nhiệm Khoa của các bộ môn GDQP&AN; tạo điều kiện để bộ môn phát huy đầy đủ vai trò trong việc tham mưu, tư vấn, xây dựng các chương trình, kế hoạch GDQP&AN, cũng như tiến hành công tác kiểm tra, đôn đốc, giám sát việc thực hiện công tác GDQP&AN ở Trung tâm. 

Thứ ba, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên của Trung tâm. Đây là yếu tố quan trọng, quyết định chất lượng giảng dạy môn học GDQP&AN cả trước mắt và lâu dài. Trung tâm cần chủ động xây dựng, hoàn thiện cơ cấu tổ chức, biên chế đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên, trong đó chú trọng phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu, phù hợp với tình hình thực tiễn của đơn vị chú trọng về công tác đào tạo, bồi dưỡng xây dựng đội ngũ giảng viên, quản lý giáo dục vừa “hồng” vừa “chuyên”.

Thứ tư, tiếp tục cập nhật và đổi mới chương trình, nội dung, giáo trình, tài liệu và phương pháp GDQP&AN phù hợp với tình hình mới. Đại hội XIII của Đảng đã nhấn mạnh: “Đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho cán bộ, công chức và cho toàn dân, bảo đảm phù hợp với từng đối tượng. Chú trọng giáo dục, thống nhất, nâng cao nhận thức về đối tác và đối tượng; nắm vững đường lối, quan điểm, yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”. Đặc biệt, trước những diễn biến mau lẹ, khó lường của tình hình thế giới, khu vực và bước phát triển mới của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, càng đòi hỏi công tác GDQP&AN tại Trung tâm cần phải đổi mới toàn diện, cập nhật kịp thời, nhất là về chương trình, nội dung, nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung hệ thống chương trình, giáo trình môn học GDQP&AN, phù hợp với từng đối tượng về học tập tại Trung tâm.

Thứ năm, đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất, học liệu, từng bước hiện đại hóa trang thiết bị dạy - học. Hằng năm, Trung tâm đã chủ động khai thác, huy động các nguồn lực khác để đầu tư mua sắm trang thiết bị dạy học, cải tạo, nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng, giảng đường, thao trường, bãi tập. Đến nay Trung tâm được đầu tư, trang bị cơ sở vật chất tương đối đồng bộ, nhưng vẫn còn rất nhiều khó khăn, thiếu thốn, như: nơi ăn ở, sinh hoạt, khu vui chơi, giải trí, sân chơi thể thao, thư viện; hệ thống giảng đường, thao trường, bãi tập chưa đạt chuẩn, phòng học chuyên dùng thiếu các thiết bị phục vụ dạy - học, mô hình, học cụ còn ít,… điều đó đã và đang tác động, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả GDQP&AN cũng như khả năng hoàn thành nhiệm vụ của Trung tâm.

Thứ sáu, chủ động phát huy vai trò tích cực, tự giác của SV trong quá trình tham gia học tập môn học GDQP&AN. Để phát huy tốt vai trò, tính tích cực tự giác của SV, các tổ chức chính trị xã hội cần phải thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao tinh thần yêu nước, tinh thần sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, làm cho SV hiểu rõ vị trí, vai trò của GDQP&AN trong sự nghiệp cách mạng mới; tiến hành động viên khen thưởng kịp thời, tạo khí thế và động cơ thi đua học tập, rèn luyện tích cực, khơi dậy tinh thần ham học, phát huy tối đa tính tích cực, tự giác học tập, rèn luyện của SV, qua đó hạn chế được những tiêu cực, thụ động trong quá trình lĩnh hội kiến thức quốc phòng của họ

Thứ bảy, thường xuyên tổng kết rút kinh nghiệm sau khi thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, từ đó tìm ra những nguyên nhân các biện pháp, giải pháp và phương hướng khắc phục tồn tại, thiếu sót trong giảng dạy môn học GDQP&AN. Đồng thời tăng cường công tác phối hợp trong GDQP&AN ở địa phương như Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh, công an Thị xã Hương Thủy; tham gia đầy đủ giao ban công tác qua đó nắm chắc tình hình và những diễn biến liên quan đến công tác quốc phòng, an ninh.

Tóm lại, để nâng cao chất lượng giảng dạy môn học GDQP&AN tại Trung tâm cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp; trong đó, xây dựng, kiện toàn đội ngũ giảng viên GDQP&AN đủ về số lượng, đảm bảo về trình độ, có chất lượng chuyên môn nghiệp vụ được coi là trọng tâm. Thực tế cho thấy, nghiên cứu về giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn GDQP&AN là một vấn đề lớn, khó khăn và phức tạp, đòi hỏi nhiều công sức, thời gian, trí tuệ tập thể. Nên có thể khẳng định, môn học GDQP&AN có vai trò, ý nghĩa rất to lớn trong việc giáo dục nâng cao ý thức, phẩm chất đạo đức cách mạng của mỗi SV trong giai đoạn hiện nay. Đặc biệt, trong điều kiện đất nước hội nhập và phát triển hiện nay, việc nâng cao ý thức, trách nhiệm và hiểu biết về kiến thức quốc phòng - an ninh là một nhiệm vụ thiết thực hơn bao giờ hết. Vì vậy, việc giảng dạy môn học GDQP&AN là một nhiệm vụ quan trọng và rất có ý nghĩa, giúp SV ý thức đoàn kết dân tộc và không ngừng phấn đấu học tập vươn lên, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa giai đoạn hiện nay./.

Bài và ảnh: HÀ NGỌC PHI

Trung tâm GDQP&AN-Đại học Huế